Nedenler ve Risk faktörleri

AML, kemik iliğindeki tek bir hücrede meydana gelen değişiklik ile başlar. AML'deki lösemi hücreleri genellikle blast hücreleri olarak adlandırılır.
Bilim adamları AML'ye yol açan hücresel değişikliklerin açıklanabilmesi için çalışmaktadır.

Risk faktörü, bir hastalığa yakalanma şansını etkileyen bir parametredir. Farklı hastalıkların farklı risk faktörleri vardır. Sigara içmek gibi bazı risk faktörleri ortadan kaldırılabilirken, yaş veya aile geçmişi gibi risk faktörleri değiştirilemez.

Bir ya da birkaç risk faktörüne sahip olmak, kesinlikle hastalığa sahip olacağınız anlamına gelmez. Hastalığa sahip pek çok insanın bilinen risk faktörleri az veya hiç yoktur. Bir kişinin bir risk faktörü varsa ve kanser gelişmiş olsa bile, bu risk faktörünün kansere ne kadar katkıda bulunduğunu bilmek genellikle çok zordur.

Akut miyeloid lösemi (AML) için bilinen bazı risk faktörleri aşağıda belirtilmiştir:

• Bazı kemoterapi ilaçları: Bazı kemoterapi (kemo) ilaçları ile tedavi edilen kanserli hastalarında AML gelişme olasılığı vardır. Alkilleyici ve platin ajanlar olarak adlandırılan ilaçlar, kemoterapiden yaklaşık 8 yıl sonra ortaya çıkan AML için riski arttırmaktadır. Alkilleyici ajanların örnekleri arasında siklofosfamid, mekloretamin, prokarbazin, klorambusil, melfalan, busulfan ve karmustin bulunur Platin ilaçlar ise cisplatin ve karboplatin içerir. Hasta genellikle AML'den önce miyelodisplastik sendrom adı verilen bir hastalığa yakalanır.

  Topoizomeraz II inhibitörleri olarak bilinen kemoterapi ilaçları da AML ile ilişkilendirilmektedir. Bu ilaçlara bağlı gelişen AML, miyelodisplastik sendrom gelişimi olmadan tedaviden sadece birkaç yıl sonra ortaya çıkma eğilimindedir. Etoposid, teniposit, mitoksantron, epirubisin ve doksorubisin gibi ilaçlar topoizomeraz II inhibitörlerine örnek olarak verilebilir.

• Radyasyon mazuriyeti: Yüksek dozda radyasyona maruz kalma AML'ye yakalanma riskini arttırmaktadır. Maruziyetten yaklaşık 6 ila 8 yıl sonra AML vakaları ortaya çıkmaktadır. Kanser tedavisi için kullanılan radyoretapinin de AML riskini arttıran etkenlerden biri olduğu bilinmektedir. Risk, verilen radyasyon miktarına ve hangi alanın tedavi edildiğine bağlı olarak değişmekle birlikte, direkt olarak radyasyona maruz kalmak kadar yüksek değildir. X-ışınları veya BT taramaları gibi düşük seviyedeki radyasyon maruziyeti yaratan görüntüleme testlerinden kaynaklanan olası riskler henüz yeterince iyi tanımlanmamıştır. Bir fetusun gelişimin ilk aylarında radyasyona maruz kalması lösemi riskinde artışa neden olabilir, ancak riskin kapsamı ve büyüklüğü net değildir. Risk net olmasa da sürecin güvenli olması için, çoğu hekim, özellikle çocuklarda ve hamile kadınlarda mümkün olduğu kadar radyasyona maruz kalmayı sınırlandırmaya çalışmaktadır.
  
  
• Tütün kullanımı: AML için kanıtlanmış tek yaşam tarzı risk faktörü tütün kullanımıdır. Birçok insan tütün kullanmanın akciğer, ağız, boğaz ve larenks (ses kutusu) kanserleriyle bağlantılı olduğunu bilmektedir, ancak bunların dumanla doğrudan temas etmeyen hücreleri de etkileyebileceğinin farkında değildir. Tütün dumanındaki kansere neden olan maddeler akciğerler tarafından emilir ve kan dolaşımından vücudun birçok bölümüne yayılır.
  
  
• Kimyasal maruziyeti: Belirli kimyasallara maruz kalmak, AML'ye yakalanma riskini arttırabilir. Yüksek seviyelerde benzene uzun süre maruz kalmak AML için bir risk faktörüdür. Kauçuk üretim tesisleri, petrol rafinerileri, kimyasal tesisler, ayakkabı imalatıhaneleri ve benzinle ilgili endüstrilerde benzen kullanılan bir solventtir. Ayrıca sigara dumanı, benzin ve motorlu taşıt egzozunda ve bazı yapıştırıcılarda, temizlik ürünlerinde, deterjanlarda ve boyalarda da benzen kullanılmaktadır.
  
  
• Bazı kan hastalıkları: Polisitemi vera, esansiyel trombositemi ve idiyopatik miyelofibroz gibi kronik miyeloproliferatif bozuklukları bulunan kişilerin AML'ye yakalanma riskleri daha yüksektir. Bu hastalıkların tedavisinde kemoterapi veya radyoterapi kullanılıyor ise AML riski daha da artmaktadır. Miyelodisplastik sendromu (MDS) olan bazı hastalarda AML gelişebilir. MDS, zaman içinde AML'ye dönüşebilir. MDS sonrası AML gelişen hastalar genellikle kötü prognoza sahiptir.
  
  
• Genetik sendromlar: doğuştan gelen bazı genetik sendromlar AML riskini arttırabilir. AML riskini arttıran genetik sendromlardan bazıları aşağıda belirtilmiştir.
  • Fanconi anemisi
  • Bloom sendromu
  • Ataksi telenjiektazi
  • Schwachman-Diamond sendrom
  • Diamond-Blackfan anemisi
  • Kostmann sendrom
  • Li-Fraumeni sendrom
  • Down sendromu (kromozom 21'in fazladan bir kopyasıyla doğmuştur)
  • Trizomi 8 (kromozom 8'in fazladan bir kopyasıyla doğmuştur)
    
    
• Aile Öyküsü: AML gelişiminde güçlü bir genetik bağ düşünülmese de yakın akrabalarında AML gelişmiş kişilerin AML'ye yakalanma riskleri yüksektir.
  
  
• Yaşlılık: AML her yaşta gelişir, ancak yaşlı insanların AML'ye yakalanma riskleri daha yüksektir.
  
  
• Erkek cinsiyeti: nedeni bilinmemekle beraber, AML'ye erkeklerde daha sık rastlanmaktadır.
  
  

Bu risk faktörleri bulunan kişilerin çoğunda AML meydana gelmezken, AML görülen kişilerin çoğunda da bu risk faktörleri bulunmamaktadır.
AML birisinden bulaşmaz. Çok nadir olarak, aynı aile içinde beklenenden daha fazla AML vakası görülebilir. Bu ailelerdeki çocukların AML'ye yatkınlığı arttıran bir gen taşıdığına inanılmaktadır.